Znaczenie tatuażu smoka

Postrzeganie smoków w zależności od kręgów kulturowych

Nie podlega wątpliwości to, że smoki w historii ludzkości i wykreowanej przez nią mitologii są najbardziej legendarnymi stworzeniami. Wzmianek o ich istnieniu można doszukiwać się już w dalekiej starożytności. W zależności od regionu i uwarunkowania kulturowego smoki mogły być złe i bezlitosne dla człowieka lub wręcz przeciwnie i działać na jego korzyść, będąc swego rodzaju opiekunami ludzkości. Samo słowo „smok” wywodzi się z języka greckiego (drakon), które po dosłownym przetłumaczeniu oznacza „wielki wąż”. Takie samo znaczenie ma łacińskie „draconis”.

Warto przeczytać: Znaczenie tatuażu węża.

Smok widziany oczami starożytnych babilończyków

W starożytnym Babilonie u boku najwyższego boga w tamtejszym panteonie, czyli Marduka stał smok, który stanowił wyjątkowe połączenie kilkuzwierząt. Muszhuszu, bo tak nazywało się to stworzenie, posiadało głowę, szyję i tułów węża z przednimi nogami lwa, tylnymi nogami sokoła oraz ogon i rogi na głowie. Jego wizerunek umieszczany był w celach obronnych na bramach i murach miasta. Podobnie, jak Marduk sprawował opiekę nad ludem Babilonu i zapewniał im bezpieczeństwo przed złymi mocami. W kompletnie innym znaczeniu przedstawiany był mityczny król Azhi, czyli smok z trzema głowami, sześcioma parami oczu i trzema parami kłów. Jego tyrańskie rządy zesłały na babilończyków wiele nieszczęść w postaci susz i rozmaitych chorób. Babilon został od niego wyzwolony, za sprawą perskiego bohatera Feriduna, który pokonał go w walce, lecz zamiast go zabić, przykuł do góry Demawend. Miał zostać bezpowrotnie zgładzony dopiero przez pierwszego człowieka, któremu uda się zmartwychwstać, czyli Garszaspa, który nazywany był pogromcą smoków.

Egipskie mityczne węże odpowiednikiem smoków

Mówiąc o starożytności, nie można nie wspomnieć o Egipcie i mitologi z nim związanej. Apofis był demonem, ogromnym wężem związanym z mrokiem i chaosem, który był zaciekłym wrogiem słońca i stojącym za nim bogiem Ra. To jak był opisywany, można śmiało powiązać ze smoczym wyglądem, reprezentantem sił ciemności. Każdego dnia miał próbować zatrzymać słońce w trakcie jego wschodu i zachodu, lecz nigdy mu się to nie udało. Według egipskich podań miał zamieszkiwać głębiny praoceanu. Wiązano go także z krainą umarłych, którzy zostali potępieni. Brał udział w wymierzaniu im sprawiedliwości, stojąc u boku Ozyrysa, czyli boga śmierci i odrodzonego życia. Niektórzy przypisywali mu również umiejętności uzdrawiające.

Obok niego występował Uroboros, który poprzez swoje olbrzymie rozmiary obejmował cały świat i był do tego stopnia wielki, że zaczął zjadać własny ogon. Symbolizował nieskończoność, jedność duchową i fizyczną wszechrzeczy, która będzie wiecznie odradzać się na nowo. Z kolei Ureusz, wąż z głową sępa i tułowiem sępa stanowił symbol władzy boskiej i królewskiej. Umieszczany był na koronie faraona i innych ozdobnych elementach jego ubioru. Oprócz tego widniał na sarkofagach w celu odstraszenia wszystkich tych, którzy by chcieli zakłócić wieczny spoczynek faraona. Wymieniłem tu stworzenia, które bardziej niż smokami są wężami, lecz trzeba pamiętać, że były one pierwowzorami smoków, a swoim wyglądem wcale tak mocno od nich nie odbiegały, wręcz przeciwnie.

Smok w celtyckich i staroangielskich legendach

Interesujące opowieści związane ze smokami powstały na terenach, jakimi władali Celtowie. Ich wygląd był majestatyczny, albowiem były istotami ogromnych rozmiarów ze skrzydłami i długimi, kolczastymi ogonami, a ciało miały pokryte niezniszczalną skórą. W jednej z legend okrutny morski smok Stoorworm siał spustoszenie wśród celtyckiej ludności, jedynym sposobem na jego ubłaganie było składanie ofiar z okolicznych dziewic, choć nie zatrzymywało to jego niszczycielskich zapędów na długo. Raz na zawsze pokonał go dopiero bohater o imieniu Assipattle, który wypełnił jego żołądek płonącym torfem, który rozsadził bestię od środka. Z zębów potwora powstały takie lądy, jak Orkady, Wsypy Owcze i Szetlandy, jego ogon padając z wielkim hukiem, utworzył cieśninę Skagerrak, zaś jego truchło ze wciąż płonącą wątrobą przyczyniło się do powstania wulkanicznej Islandii. Natomiast Assipattle za swój heroiczny czyn otrzymał rękę królewskiej córki. Oprócz tego celtyckie węże obrazowane były zazwyczaj, jako istoty zjadające własny ogon. Tak samo jak w przypadku egipskiego Uroborosa oznaczało to nieskończoność oraz cykl życia i śmierci.

Przytoczyć tu można również postać Beowulfa, czyli legendarnego króla ze staroangielskiego eposu bohaterskiego, który unicestwił w walce smoka, który obudzony przez przypadek siał zniszczenie na władanych przez niego ziemiach. Beowulf wygrał z ziejącym ogniem stworem, lecz poniósł rany, w wyniku których poniósł śmierć. Czerwonego smoka można spotkać na fladze Walii, albowiem jest on oficjalnym symbolem tego kraju. Odnosi się do postaci, jaką był Cadwaladr, król Brytanii, który wygrał wojnę z Sasami. Smok ten utożsamiany jest ze szlachetnymi wartościami, które powinien reprezentować dobry władca.

Smoki zamieszkujące dawniej polskie ziemie

Na naszych ziemiach zamieszkiwanych niegdyś przez Słowian także znano smoki. Pierwszym z nich jest Żmij, który przez większość ludów postrzegany był pozytywnie. Wierzono, że opiekował się wodami i zasiewami oraz w to, że walczył ze smokami powietrznymi, które były wrogo nastawione do człowieka. Przeciwstawiał się również smokom, które odpowiedzialne były za wywoływanie suszy i innych nieszczęść. Łączono go z takimi zjawiskami jak spadanie komet i meteorytów. Potrafił wchodzić w związki z ziemskimi kobietami, które później rodziły dzieci z nadprzyrodzonymi umiejętnościami, dzięki którym mogły walczyć z potworami zagrażającymi plemiennemu terytorium. Żmija nazywano królem węży i uważano, że reprezentuje sprawiedliwość na Ziemi.

Mówiąc o smokach z polskim akcentem, grzechem byłoby nie wspomnieć o tym, który niegdyś zamieszkiwał jaskinię pod Wawelem. W legendzie został pokonany podstępem przez Szewczyka Dratewkę, który podsunął mu owcę wypchana po brzegi siarką, która następnie unicestwiła bestię od środka. Widać tu podobieństwo z celtyckim mitem, o którym pisałem powyżej. Obraz Smoka Wawelskiego pochodzi ze średniowiecza, więc nic dziwnego, że został pokazany jako zły stwór, którego trzeba zgładzić dla dobra królestwa. Daleko mu do starożytnego Żmija, w którego wierzyli Słowianie.

Europejscy rycerze walczący ze złymi i diabelskimi smokami

Europejskie wyobrażenia na temat smoka są zgoła inne i najbardziej pasują do tych ze staroangielskich legend, dodając od siebie coś autorskiego. Chyba każdy z nas kojarzy obraz rycerza w lśniącej zrboi, walczącego ze złym i okrutnym smokiem, który nie daje żyć okolicznym mieszkańcom. Taki obraz wyodrębnił się mniej więcej w średniowieczu i dużą rolę w wykreowaniu smoków w charakterze złowrogich oprawców ludzkości miał nie kto inny jak kościół katolicki.

Smoki były następstwem mitów związanych z wężami, więc je także połączono z diabłem i wszystkim tym, co złe. Były opisywane jako żądne krwi i chciwe istoty, dla których wartością nadrzędną było bogactwo w postaci złota i drogocennych klejnotów. W tamtym okresie powstały legendy o odważnych rycerzach, którzy z Bogiem na ustach wychodzili naprzeciw piekielnym bestiom. Symbolizowało to walkę dobra ze złem, którą oczywiście wygrywał bohater, który następnie otrzymywał wielką chwałę i złoto pokonanego smoka. Jedną z takich opowieści, jest ta o św. Jerzym.

Warto przeczytać: Co Biblia mówi o tatuażach?

Azjatycki punkt widzenia na smoki

O ile w poprzednich akapitach padło więcej złych słów na temat smoków, tak teraz ukaże się przed wami obraz dobrego, boskiego stworzenia, bo właśnie tak są one postrzegane na terenach Azji Wschodniej. W poszczególnych miejscach smoki mogą różnić się od siebie wyglądem i tak w koreańskich mitach mają one pięć szponów, w chińskich cztery, natomiast w japońskich jedynie trzy. Jeden z mitów opowiada o tym, że wszystkie smoki występujące w Azji pochodziły z Chin i im dalej były od swojej ojczyzny, tym traciły więcej palców. Z tego względu żyły jedynie na terenach Chin, Korei, Indonezji i Japonii, ponieważ w innym przypadku zabrakłoby im szponów. Interesujące jest to, że nieco później w Japonii powstała alternatywna wersja tej opowieści. W niej smoki narodziły się w kraju kwitnącej wiśni i im dalej od niego się oddalały, to zyskiwały kolejne palce.

Chiński smok posiada brodę, pod którą widać ognistą perłę, łeb wielbłąda, łapy tygrysa, szpony orła i ciało węża pokryte łuskami. Reprezentuje męską energię i nieodzownie związany jest z największą jednocyfrową liczbą, czyli 9. Jest ona bardzo istotna dla chińczyków i ma to odwzorowanie w różnych aspektach. Pierwszym z nich jest umieszczanie posągów 9 smoków dookoła takich miejsc jak cesarskie ogrody, pałace oraz świątynie. Ich obecność ma chronić przed wszelakim złem, przychodzącym od zewnątrz. Kolejne to ubiór cesarskich oficerów wojskowych, a konkretnie mówiąc tylko ci wysokiej rangi, mogli nosić na swoich szatach wizerunek 9 smoków. Wszyscy ci, którzy byli poniżej w hierarchii, mieli tych smoków odpowiednio mniej. Ponadto Chińczycy traktują liczbę 9 jako szczęśliwą i doskonałą. Definiuje ona również to, ile jest rodzajów smoków i to, ile mają dzieci. Chińczycy opisują je zawsze 9 atrybutami. Jak widać, dziewiątka ma u nich wyjątkowe miejsce. Wracając jednak do samego smoka, to jest on także jednym z 12 zodiakowych zwierząt i do tej pory łączony jest z dobrocią, siłą, dostatkiem, odwagą i walecznością. Dla tego jego postać można spotkać w domach, na ulicach, czy też w logach firm, jego występowanie przynosi po prostu pomyślność i dostatek.

Chiński smok utożsamiany jest z wielką potęgą i pomyślnością. Wyróżnić można kilka rodzajów tych magicznych stworzeń, z czego zdecydowanie najsilniejszym ze wszystkich jest Lazurowy Smok, który reprezentuje Wschód, porę wiosny i żywioł drewna. Jednak bardziej istotne jest to, że stanowi jedno ze wcieleń najwyższego bóstwa, Nefrytowego Cesarza, dzięki czemu jest wszechpotężny i nieśmiertelny. Odpowiada za męską energię Yang, stanowiąc idealną równowagę dla Białego Tygrysa, będącego jego żeńskim odpowiednikiem Yin. Smoki łączone są najczęściej z żywiołem wody. W dawnych czasach, gdy panowała susza, składano dary smoczym bóstwom, ponieważ wierzono, że odpowiadają za deszcz. Mówiono, że zamieszkują podwodny świat, jezior, rzek, mórz i oceanów, a w przypływie gniewu potrafią zamienić je w pełne lawy i ognia zamiast wody. Można zauważyć, że wiele zbiorników wodnych zawiera w swojej nazwie smoczy pierwiastek. Oprócz tego od wieków złoty smok symbolizował cesarską władzę i pomimo zmiany ustroju w świadomości Chińczyków zajmuje on bardzo szczególne miejsce i raczej w najbliższym czasie się to nie zmieni, zwłaszcza że lubią nazywać siebie potomkami smoków. Nawet w swoich przysłowiach, powiedzeniach i tym podobnym często odnoszą się do smoczych istot. Takich nawiązań jest multum. Innymi słowy, smok jest nieodpartym elementem chińskiej kultury, tak samo, jak dla Polaków ważny jest biały orzeł.

Japoński folklor w kwestii smoków jest podobny do tego, co można spotkać w Chinach. Tutaj także odpowiadają za żywioł wody i postrzegane są przez ludność w pozytywnym świetle. Japońskie smoki to w dużym stopniu samice, dlatego jedna z nich jest najwyższym smoczym bóstwem w mitologii. Według japońskich wierzeń smoczyce wybierały na swoje legowiska głównie stawy. W zależności od regionu pojawiały się różne legendy odnośnie tych istot. Myślę, że jedną z ciekawszych jest ta, która opowiada o magicznej muszli, która po przeleżeniu 3 tysięcy lat w górach, 3 tysięcy lat na równinie i 3 tysiące lat w morzu przywoła smoka, który obfitymi deszczami spowoduje ogromną powódź. Przez wiele wieków Japończycy modlili się do smoków, aby te zesłały na wybrany teren deszcz. Wierzono, że gdy smok zostanie wybawiony ze swojego stawu, przyprowadzi go ze sobą. Jednak rozzłoszczony potrafił wywołać trąbę powietrzną, która zagrażała lokalnym mieszkańcom. Smoki dla Japończyków to również symbol szczęścia i związane są z ich zwyczajem puszczania lampionów na wietrze. W panteonie japońskich bóstw znajduje się wiele smoków, które doskonale władają żywiołem wody i wiatru.

Warto przeczytać: Znaczenie japońskich tatuaży.

Smoki w świecie fantasy

W świecie fantasy smoki uwiły sobie wygodne legowisko, bo wspomina się o nich często i gęsto przy okazji rozmaitych książek, filmów oraz gier. Obraz smoka w tych mediach najbardziej przypomina ten z celtyckich i średniowiecznych legend. Jest to zazwyczaj wielka i majestatyczna istota, którą bardzo trudno zranić, a co dopiero zabić. Żyje setki albo tysiące lat, często zapadając w długi sen w swojej jaskini. Ze względu na swój wiek posiada ogromną wiedzę, potrafi również komunikować się z ludźmi w ich języku, normalnie lub przez telepatię. W wielu tytułach fantasy smoki podobnie jak w średniowiecznych podaniach gromadzą bogactwo w swoim legowisku. Jest w złocie coś, co je pociąga, a ich chciwość jest praktycznie nie do zaspokojenia.

Często ich gatunek jest na wymarciu, a ludzie wręcz nie dowierzają w ich istnienie. Z jednej strony mogą być przedstawione jako dobre i szlachetne, nieszukające zwady z człowiekiem, wręcz pomagając mu w jego misji. Z drugiej za to mogą być krwiożercze i niszczące wszystko na swojej drodze. Wszystko zależy od wybranej konwencji w danym dziele, których jest istne zatrzęsienie. Najbardziej znaną serią książek opowiadającą o smoku jest Eragon, a tak mi się przynajmniej wydaję, jeżeli się mylę, proszę mnie poprawić w komentarzu. W grach z gatunku RPG gracz prędzej, czy później będzie musiał podnieść miecz na smoka, który zazwyczaj stanowi bardzo trudnego do pokonania przeciwnika.

Warto przeczytać: Tatuaże w grze Dragon Age: Początek.

Podsumowanie symboliki związanej ze smokiem

Jeśli chodzi o wykorzystanie smoków w sztuce tatuażu, to zdecydowana większość ludzi koncentruje się na tych z orientalnym rodowodem. Ich wygląd nadaje się do tego idealnie i dodatkowo znaczenie takiego smoka jest o wiele głębsze niż w przypadku innych przeze mnie wymienionych w tym artykule. Większość ludzi lubi, gdy ich tatuaż niesie ze sobą jakiś konkretny przekaz i japońskie, czy też chińskie smoki, jak najbardziej go posiadają. Bestie, które znamy ze świata fantasy, tatuowane są raczej ze względu na ich przyciągający wzrok wygląd. Mogą być również konkretnymi okazami z poszczególnych książek, filmów lub gier. Podsumowując, smoki są atrakcyjne jako tatuaż, bo nie dość, że prezentują się fenomenalnie na skórze, to jeszcze mają w sobie ukryte przesłanie, które cała masa osób na świecie sobie ceni.